3. Le - av meg sjølv og av andre.

Dette er punkt 3 frå bloggen "Mi Tid"


Eg har aldri vore flink til å le. Det fysiologiske har liksom ikkje spela på lag med det psykiske. To, i høgda tre, grynt med frekvens rundt 30 Hz, og styrkenivå omkring 40dB, har vore lite å spreida glede rundt seg med.

Eg må få latteren til å starta lenger nedanfrå trur eg. Det er visst mellomgolvet som skal aktiverast. Og så må eg gapa, sleppa det ut til folk. Å le med lukka munn, blir som å skåla med tomt glas. Alle ser at ein vil noko, men ingen skjønar heilt kva.  Rett nok syns eg det har løsna litt dei siste åra. Muskulaturen er blitt slappare, munnen fell lettare opp. Kanskje det hjelper. For dette. 

Eg fekk ikkje latteren i dåpsgåve. Presten var streng, han lo ikkje. Han stokka om på dei to førenamna mine, også på dåpsattesten. Det var ingen spøk.  Og sidan livet starta i krigen, vart det blodig alvor frå fyrste skittbleie. Vil han overleva denne guten, ottast dei unge foreldra etter femte lungebetennelse på rekordtid.  Men ”Vi overlever alt”, som Øverland skreiv i 1945. Både krig, sjukdom og gravalvor.

Å le av seg sjølv, er vanskeleg nok. Å ha mistanke om at andre ler av meg, er verre. Den gongen eg datt ned frå hyttetaket mitt under legging av shingel, og hamna i den ennå halvopne grøfta frå utedoen, var i så måte ei påkjenning. Påkjenning, avdi det slo meg at kanskje nokon hadde observert fallet. Det første ein gjer i slike situasjonar, er å komma seg raskt på beina, og så te seg som om ingenting har hendt. Sjå seg raskt rundt, og sjekka om nokon ler. Redsla for dette, overskygga heilt at eg jo visste at det ikkje var folk i mils omkrins. Å reinska driten frå skrubbsåra, kom i andre rekke. Eg hatar å bli ledd av i det eg oppfattar som pinlege situasjonar. Skal nokon le av meg, vil eg væra med og legga premissane for latteren. Premissar, som eg sjølv kan akseptera, og ein påfølgjande latter som eg såleis har styring på.

Men etter eg las det Sverre M. Nyrønning, forleggar og programsjef i NRK, skreiv om saka, skjønar eg at å le av seg sjølv, er noko anna og meir vitaliserande enn det eg gjennom åra har praktisert. Han skriv:

”Å le av seg selv er latter av en helt annen kvalitet enn å le av andre; den viser selvironiens befriende tilstedeværelse, evnen til å se seg utenfra med et fordomsfritt blikk, viljen til å leke uhøytidelig med seg selv, aksepten av egne svakheter, beviset på egen styrke og trygghet. Selvironien er et sivilisatorisk tegn, et preg av dannelse.”

Dit vil eg. Om det å le av seg sjølv, reflekterer slike eigenskapar, skal eg ikkje berre smulka. Eg skal opna kjeften og gapskratta. Og om andre høyrer meg, som vel er litt av poenget, vonar eg dei ler med. Og det gjer dei nok, for latter er smittsamt. Då kan eg sleppa mellomgolvet laus, auka desibellen og heva frekvensen. Men utan å nærma meg det feminine.

For jenteknising er ikkje mi greie.