Fjelltur

Det er ikkje det at det er så høgt, men det er så luftigt. Det er ikkje det at det er så frodigt, men det er så folksomt. I fjellene over Mogan, Puerto Rico og Arguinneguin er naturen magnetisk og tiltrekk seg difor menneske av både komiske fasongar og overraskande skapelonar. Nokre veltrente, spenstige og gyllenbrune. Andre i alle variantar feite, pølsete og gustne. Folk må vera som dei er og gjera med kroppen som dei vil. Men ofte undrast eg kva dei vil me han på fjelltur.

Me starta tidleg idag. Me ville ha kroppen med opp på dei ville viddene. Me ville han skulle få lufta seg frå bylarmen og baconlukta på frukostrestaurantane. Me ville ta i eit skikkeleg tak, slik at kroppen kunne få kjenna at å vera på tur ikkje berre er å strekkja seg på sleipe solsenger og leska seg med San Miguel til 3 euro literen. Me ville læra kroppen at ein må gjera seg fortent til slikt. At ein ikkje har lov å ha det godt utan også å betala for latskapen med svette og melkesyre. Slik er det berre med den saken.

  

 

Naboar

Naboane våre reiste idag. Dei i sør. Det var tyskarar og ressursmedvitne folk. Morgon drammen inntok dei i pitte små drammaglas, og snapsen var medbrakt frå Lidl i Berlin. Dei tok ikkje taxi då dei drog frå hotellet.  Den 20 minuttars turen ned til busshaldeplassen greide dei godt til fots. Han med 2 koffertar og ein ryggsekk,  ho med ei vinterjakke og ei vinterkåpe over armen. På ryggen ein kledleg ryggsekk.
Smøret tok dei ikkje med seg. Heller ikkje kleklypane, og det som var att i vatndunken. Dei arrangerte ein overekkingsseremoni  like før dei drog. Me må ha sett trengande ut. Bitte sehr, sa dei. Eller noko slikt. Slik er tyskarane, iallfall nokre av dei. Likandes menneske som ikkje har tenkt å øydeleggja kloden. Men snapsen såg eg ikkje noko meir til.
Synd at dei drog. Kunne heller tenkt meg at naboane på nordsida hadde forsvunne. Ikkje det at dei har plaga meg, men dei er så hersens prektige og så irriterande vest-norske. Når eg seier god morgen til dei på terrassen, går dei inn. Når eg skålar i min gammel dansk og tyskaren i sin Lidl snaps, snur normannen i nord ryggen til. Eg trur ikkje han likar meg, og det gjer meg forvirra.
Det er komme nye folk i tyskarleiligheten. Finnar denne gongen. Dei var ikkje før innanfor terrassen før ei flaske kom opp or ryggsekken. Dei skulle feira landinga. Skal det væra ein sup, spurte dei meg. Kva drikk du, ville eg vita. Tresprit, sa han. Men eg ser jo dårleg nok frå før. Har vi inte sett det mesta da? Undrast han. Eg kallar han Pekka frå nå av.
Det virkar ikkje som om naboen i nord likar han heller. Det kan bli ei spennande framtid.

Herskap og tenarar

"Det er ikkje i dette livet ein finn rettferd, det er i det neste".  Slik ordla min tidlegare kollega, religionslæraren, seg.
I Spania får ein syn for segn. Heldig er den spanjol som kan få nytta dagen sin til å vaska og sopa drit etter feite nordeuropearar. Verre er det for dei som ikkje eingong  vert utvald til slikt arbeid. Å halda på jobben kor magert utbytte og låg status han enn gir, er altoverskuggande for mange. Eg ser innkastarane på dei restaurantane der stolane står tomme. Eg ser seljarane i krimskramsbutikkane som har så god plass inne i lokalet. Dei nyttar fortvila alle tenkelege og utenkjande metodar for å få oss med pengane inn. Mange skal handhelsa og vita kor ein kjem frå. Andre vil gi meg rabattkort som eg må vera med inn i butikken for å få stempel på. Då tryllast det fram ei lekker vare som plutselig skal skifta eigar.
Dei slit i Spania både dei innanfor og dei utanfor arbeidslivet.
Soraya, reingjeringshjelpa  i bustaden min, slit også. Ho viser det ikkje fram. Ho smiler og gjer som om ho trives i jobben. Tenarar skal gjera det, om dei vil bli verande i stillinga. Ho treng inntekta for å brødfø den arbeidslause mannen og dei tra barna. Ho kan ikkje kosta på seg noko medlemskap i fagforeininga. Det kan kosta for dyrt. Ho er lynande rask og effektiv. Ho er venleg. Ho smiler igjen og ser underdanig og gledestrålande på meg når eg legg nokre euro på bordet til henne. Ho ønskjer meg ein god dag, og fer avgårde til neste tenesteoppdrag. Eg følgjer henne med blikket. Nedanfor bosspanna ser eg ho stoppar, tørkar svetten og kanskje ei tåre. Så ristar ho kjensla av seg ennå ein gong, grip fast rundt vaskebøtta og forsvinn.
Eg står att i sola på terrassen. Eg kjenner meg herskapleg , og er viss på at kollegaen min hadde rett. Iallfall i halve utsegna si. Eg vonar for Soraya sin del at han får rett i heile utsegna.

Ei lang heimreise

Eg har flytta meg i tid og i rom. Eg har krysssa oceanar og fjellkjedar. Eg var i Thailand. Nå er eg i Norge, nærare bestemt på Gardemoen. Ei natteflyging med thaidamer i alle fasongar, men samtlege med eit strålande buisness smil på leppene og orkidear og det som vakrare var, i kjolane. Eg hadde sovepillar i lomma. Eg har vore usikker på verknaden av å miksa alkohol og sovepillar. Det er eg ikkje lenger. Etter besøk hos legar og  sjukehus i Thailand, har eg lært at ein skal kosa seg med medisinene, og med alt anna som er godt. Og som ein psykiater i Thailand  sa, og han var norsk: Raudvin og sovetabelettar i kombinasjon er kraftig undervurdert.
Difor fekk eg nyta litt frå mange verdenar i natt. Og dei siste 5 timane av reisa sov eg så djupt, at når eg endeleg vakna, tok eg på meg skoa til sidepassasjeren min. Han var ein svensk avhaldsmann. Men med sjarme kan mange konfliktar løysast.
"Det er minus 12 grader på Gardemoen", sa thaikapteinen før me landa. Eg og kona leita fram det me hadde i handbagasjen som kunne førebygga frostskader. Berre Ipaden og ei par medisinvesker blei att.
Landinga var mjuk og tidleg. Lenge før schedule, slik at ventetida på Norwegianflyet blei lang. Sju ventetimar på Gardemoen er noko som kan setja sjølv ein tolmodig mann på prøve.
Eg gjekk til Norwegianskranken. Han ser jo så allreight ut denne Kjos. Jo det er plass på tidlegare fly som du kan rekka, meinte dei. Det kostar 3200kr for to å endra på billetten, sa damene til Kjos. Svarten. Er ikkje dette eit lågprisselskap, ville eg vite. Damene til Kjos skjønar ikkje nynorsk, og særleg ikkje sunnhordlandsk, og særleg ikkje om morgonen.
Kva gjer vi nå, spør mi kjære. Jo nå skal vi spara pengar, seier eg. For kvar time som går frå nå sparer vi 450 kr.
Etter dette gjekk timane minutt for minutt. Men kona såg eg berre stundesvis.Eg såg  ho når ho runda hjørnene utav/inn i dutyfree butikkane. 450 kr timen er jo mykje å rutte med for ein pensjonist.
Vi er på reise heim. Når med stig av Sundebåten, har me vore på reisefot i 32 timar. Då er det godt å komma heim.

Den frittalande massøsa

Heime såg ein fornøyeleg svensk tv-serie i 10 delar, før eg drog hit til Thailand. "28 grader i februari", var den kalla. Serien skildra tre svenske familiar som braut tvert av i kalde fosterlandet, for å starta eit nytt liv her i tropene. Det var særleg ein person der som sjarmerte meg. Ein av hans store lidenskapar var å gå på massasje-salongar. Der fekk han olje massasje både med og utan noko ekstra, som dei sa der. Dette såg så freistande ut, at eg også ville løyva meg denne luksusen.

Salongar er over alt i byen, og tilboda på kvar salong er overveldande. Etter ein del research, landa eg på B.B. Massage Salon. "Men ikkje be om Thaimassasje", sa folk til meg. Dei bryt ribbebeina dine. Dette kunne eigaren av instituttet B.B. sanna. "Oil massage best for you", sa ho. "Ok", sa eg, "and no ekstra". Ho såg indignert på meg. "We no do extra", sa ho.
Sidan har eg vore hos B.B. fast. Eg og mi kjære, vert salva og knødd side om side bak diskrete forheng med aircondition og vifter. Det flyt kokosolje, lavendelolje og andre livgivande væsker over kroppen min i ein heil time. Samstundes vert eg knadd og massert nesten over det heile slik Thaifolket har drive med like sidan lækjaren til Buddha utvikla denne kunsten. Stundom høyrer eg surklande lydar, som minner meg om ei kyr som dreg foten or ei myr. Andre ganger vert eg klaska og endå til daska.

Massøsa mi har utdanning frå eit tempel i Bangkok. Ho veit kva ho gjer. Men ho er frittalande. Idet ho masserer mageorganet mitt idag, tillet ho seg å seie: "You eat to much food, papa". Eg støkk til, mens skratten ikkje let vente på seg frå nabobenken, der ho eg trudde var mi kjære, kosar seg over utsagnet til B. B. Det einaste eg finn på å seie er noko om at det er ølet deira som er så fett. "Drink much Chang, but not too much", seier eg.
Men eg er såra. Likar ikkje å bli omtala på denne måten. Det finns mange massasje salongar i Hua Hin. Eg vurderer å finna meg ein ny plass. Ein plass der dei ser på eurpeiske menn med pondus på ein respektabel måte. Der dette er eit teikn på velhavenhet. Eg må driva meir research omkring saka.

Konge-elva.

Chao Phraya er den store elva som renn gjennom Bangkok. Den er Thailands viktigaste elv. To elver som kjem frå Laos og Burma renn saman og dannar denne konge-elva, som til slutt renn ut i Thailand gulfen.
Dette er livsnerva i hovudstaden, der gods og folk rek opp og ned. Det finns all slags båttrafikk frå dei raskaste langhale båtane, til dei lengste og seigaste lekterane. 

Eg og mi kjære tinga oss middagscruise på ei stasleg skute som i 50 år har segla på denne elva med turistar. Før det frakta ho ris til hovudstaden.  Dette var ingen av dei typane som er vist ovanfor. Vår båt, Tahsaneeya Nava, var ein stasleg såkalla Rice Barge, konstruert av solid hand-skoren  og polert gyllen teak. Riskokaren, som han ofte vert kalla, blei bygd på den tida då Thailand framleis hadde rikeleg med teaktrær i skogane. Slik er det diverre ikkje lenger. Her kjem vår båt til piren for å henta oss:

Me blei ønskt velkommen ombord av vakkert kledde thaiprinsesser som skvetta  oss med rosevatn og gav oss fletta jasminkransar. På eit stasleg dekka bord for to, stod det navnet Gunnar på ein lapp. I Thailand var det berre ein Mr Gunnar den kvelden. Alle andre ombord bar thailandske nanm, ja unnateke Mrs Gunnar då sjølvsagt Cruiset og middagen kunne starta.

 

Spanjolane har noko dei kallar  tapas. I Thailand heiter det noko anna, og det overgår dei spanske rettane i omfang, mengde, styrke og innpakking, syns eg. Her var traditional thaifood i kjøtt , fisk og skaldyr. Kvar rett blei oss  forklart: Kor  retten kom frå i landet, kor spicy var han eller ikkje var han osb.  Me blei servert og servert: forrettar, hovudrettar, desertar, drinkar, kvitvin, raudvin og dessertvin. Ved Mr. Gunnar sitt bord, som var like bak kapteinen, vart det mykje nyting denne kvelden. Maten glei  ned på ein framifrå måte, og thaiprinsessene  spela og dansa.  Grand Palace, Wat Arun, Wat Prakeaw og alt det andre glei forbi på elvebreddane. Eit fantastisk skue som vi fekk i solnedgangen idet vår tur starta kl 18.
Kor lenge han varte, er meir uvisst. Iallefall er cruiset ennå ikkje slutt inne i hovudet mitt. Der vil opplevinga vara lenge.

Betre enn sitt rykte

Minibussane i Thailand har dårleg rykte. Bror min seier eg skal halda meg vekke  frå desse sjølvmords-bussane. Dei er innvolverte i mange av  trafikkulukkene ein har på vegane her. Men når det går bra, og det gjer det jo ofte, er dette ein hurtig og svært rimleg reisemåte. Iallfall mellom Hua Hin og Bangkok. To og ein halv time på desse 200 km, der vanleg taxi brukar 3 timar. 70 kr ein veg for meg og mi kjære, der vanleg taxi skal ha opp mot 700 kr. Minibussen eg sit i nett nå, går på gass, er ny med kjempeakselerasjon, aircondition og sikkerhetsbelter. Desse beltene har ingen brukt før meg. Eg må slita av stripsen dei er bunta i hop med, før eg kan spenna han på. Sjåføren skular på meg, og lurer på kva eg driv på med. Han flirer når han skjønar det.  Slalomkøyring i 4 ulike køyrebanar, og køyring ute på vegskulder, er et "must" om ein vil komma seg fram inne i Bangkok. Trafikken er tettare enn kloakrøyret blir når eg puttar papiret i skåla i staden for i bøtta ved sida av. 

Etter at styresmaktene gjekk inn med skattelette for alle førstegongs bilkjøparar, har bilparken, særleg i Bangkok, eskalert voldsomt. Den ektefellen som ikkje har bil, kjøper nå familiebil nr 2, og unge folk har  og fått råd til bil, les eg. Slik har ein gitt ris til eigen bak. Det er mest på linje med det ein gjorde på Søbævik. Pøsa på med bilar utan å gjera noko med vegen. Den største skildnaden er vel at me ikkje har desse sjølvmordsbussane i Sæbøvik. Korkje Skyss eller Totland kan konkurrera med det. Farten er for liten og prisen for høg. 

Minibussen hadde ikkje Wifi. Så at denne bloggen er publisert, tyder på at eg kom meg vel frå. Dei var betre enn sitt rykte desse bussane. Iallfall i dag

Morgontrimmen

Natta var hard. I gata utanfor Norway Garden er det hundane som rår. Eigentleg både dag og natt. Eg har gjort meg til ven med dei nå. Dei har skjøna at eg ikkje er ute etter matfatet deira, og eg trur dei likar lukta mi. Det er deira område. Desse tre bikkjene styrer over kvartalet.
Om natta, når turistane har gått til sengs og temperaturen går ned mot 24 grader, våknar bikkjene. Krigarar frå skogen rundt omkring kjem rekande inn mot gata vår. Dei vil dela på maten og skvetta frå seg x-kromosom. Mange krigar baserer seg på slike ønskje, i mange slags verdenar. Det vert bråk av slikt. Ein stakkars turist vaknar i senga si og forbannar denne dyriske åtferda.
Klokka 7 står eg like godt opp. Trekk på meg ei kortbukse, fyller vatnflaska, triv bambusstaven og listar meg ut døra. Eg skal morgentrimma aleine.
Bikkjene slikkar såra sine, mens dei sit og småglefsar oppetter gata der eg går. Eg viser dei staven min, og hjelper ikkje det, bøyer eg meg ned i gata som for å ta opp ein stein. Då stikk dei og gøymer seg bak rhododendron i vegkanten. Eit virksomt knep det der. Eg lærde det av thaifolket.
Eg er på veg opp til den lokale Kaldestadåsen, som eg kallar åsen som reiser seg i nord. Rask gange fører meg dit på ein halv time. Men i motsetnad til heime, er vegdekke laga av støypte element. Ein går ikkje og trakkar på overgrodde stiar her. Då treff ein det som er verre enn brunsniglar. Slangane finns av mange ulike slag. Ikkje alle er giftige, og ikkje alle er kvelarslangar. Men eg kan for lite om dette til å våga meg ut i terrenget. Dei slangane eg ser, er oftast ihjel køyrde, og ligg i vegkanten.
Nedanfor Kaldestadåsen på Husnes driv nokre vener av meg med høns. Nedanfor turmålet mitt her er Jakkrit hønsebonden. Eg vinkar til han med bambusstaven min og helsar på hanefar og dei 20 hønene som går og nippar i vegkanten. Kan eg kjøpa egg av han skal tru? Så tenkjer eg på om venene mine heime hadde likt å sjå framandfolk komma rekande på døra for å kjøpa egg. Eg går vidare, utan egg.
Det er bratt idag. Mange er før meg i løypa, og mange som var bak meg, er nå framføre meg. Det dryp frå skolten og frå brystorgana. Eg drikk. Kaldt vatn, både i kjeften og over hovudet. "Drekker du vann idag?", seier bergenseren. Han eig eit hus på vegen opp, og driv ein liten kafe med eit par bord i hagen sin. Eg har vore hos han før. Då drakk eg chang, det beste thaiølet etter min smak. Når blæra var full, fekk eg låna doen hans inne i huset. "Ja eg trimmar", seier eg. "Ja, det er mangt ein kan finna på langs veiene", seier han. "Er ikkje du på ferie mann?", seier han og.
På toppen er apane. Pestdyra, som noko kallar dei. Apane har sexorgie i dag også. "Eg har høyrd at dei driv med det der berre som tidtrøytte", seier eg. "Ja, slikt er det vel med dei fleste", seier ein annan turgåar. Jo - men i denne varmen!

Etter å ha sett meg mett på apane, går eg til utsiktspunktet. Hua Hin ligg langt der nede, så langt auge kan rekke frå nord til sør. Eit vakkert skue, så tidleg om morgonen. For langt vekke til å sjå detaljane. Søppelet i vegkantane og slummen lang jernbanelinja syns ikkje frå her. Berre golfbanen, byen og havet.
Eg småjoggar heimatt. Thaiane er på veg til arbeid og skule. To vaksne og to born på eit mopedsete. Eit vanleg syn. Berre kledd i shorts og utan hjelm. Dei lokale folka får gjera som dei vil i trafikken. Politiet ser dei ikkje. Dei har for få baht til å betala bot. "Dee kraup", ropar dei til meg, og smiler. "Kraup, kraup", seier eg.
Eg er i smilet sitt land. Der sola kvar morgon stig opp frå havet i aust, og der dei innfødde har eit smil som synes å stiga opp frå sjela deira heile døgeret.

Tre kalendrar - tre nyttårsfestar.

Den thailandske månekalenderen:
 For dei såkalla therewada buddhistane, det vil seia dei som bur i Thailand, Laos, Cambodia and Burma er det nyttårsfeiring i midten av april. Det er i den  "varme årstida", som er ei av dei tre årstidene her i dette tropiske landet. Nyttårsfesten går over 3 døger, og vert kalla Songkran-festivalen. Då spring folk rundt med vatnpistolar, bøtter og spann. Det er om å gjera å veta ut dei andre mest mogleg. Kalenderen deira viser at år 2556 startar ved den komande Songkran-festen. Dei ligg altså 543 år før oss i løypa. Det er 2556 år sidan Buddha sin dødsdag, trur dei. 
Den gregorianske kalenderen:
I følgje pave Gregor den XIII sin kalender, den eg har på kjøken-veggen i Haugavegen, er det 2013 år sidan Jesus vart fødd. Buddhistane her i landet nyttar også denne kalenderen. Det er nok for at det skal bli greiare for oss turistar å skjøna at sjølv om me reiser halve kloden rundt, og sjølv om me må stilla på klokka etter reisa, så skal me ikkje stilla ho 543 år fram. Dei siste åra har 1. januar såleis vore offisiell fridag også her. Men kva 2013 står for, vil ikkje thaiane snakka så mykje om. Det har ikkje noko å gjera med deira heilage tru.
Den kinesiske månekalenderen:
I Thailand kryr det med kineserar. Ikkje i same grad som i Kina sjølvsagt, men dei har opp gjennom åra strøymd på frå nord for å søkja grønare gras på denne sida av gjerdet. For å overleva. Og i Thailand har denne minoriteten ikkje blitt forfulgt, slik som i mange andre land. Kinesarane her er godt integrerte. Dei lærde seg raskt thaimålet, respekterte buddhismen og formerte seg greitt både med eigne og nye landsmenn, vert eg fortald. Ein stor og uoversiktleg  minoritet  med kinesiske gener i større eller mindre grad, ligg rundt mellom 10 - 20 % les eg. Og kineserane har med seg sin eigen kalender. Wan trut chin kallar thaifolket den kinesiske nyttårsdagen. Den kjem på den andre (stundom tredje) nymånedagen etter vintersolverv, og skal i tillegg vera mellom 21. januar og 19. februar. I år kjem denne kinesiske nyttårsdagen den 10. februar. Då startar slangen sitt år i denne 60-talsykliske kalenderen.

Den beste plassen å oppleva den kinesiske nyttårsfeiringa i Thailand, er i China Town i Bangkok. Også her i Hua Hin har ein begynt å pynta seg til festen i slutten av veka, noko eg tok bilete av på handlesenteret idag. Likevel  reiser eg og mi kjære på ein weekendtur inn til Bangkok fredag til sundag.
Då skal me feste. Kinafeste,  med 7 andre millionar minst.

VATN

I natt har det regna i Hua Hin. Ei hending som er verd eit blogginnlegg, for den er sjeldan på denne årstida. Statistiske målingar syner at i gjennomsnitt regnar det berre ein dag i januar. Den dagen var eit par timar i natt. Yr.no seier rett nok at me kan venta oss nokre timar komande natt også. Me får sjå om dei veit betre enn Thai Metrologiske  institutt. Eg velgjer å tru at dei veit best om eige land.
Klokka er blitt 10 på mandag føremiddag. Eg sit i berre ei kortbukse på balkongen og bloggar. Det er behagleg kjøleg idag,   Sola er framme nå. Men palmene og plenane rundt meg er framleis våte, og dei gapar etter meir. Eg trur dei må nøya seg med det thaigartnarane gir dei frå vatnslangane sine ein gong om dagen. Då går dei rundt og sprutar, og dei gir gjerne meg ein dusj også, om eg ber om det. For i Thailand manglar ein ikkje vatn.
Grunnvatnet i Thailand står høgt. Mykje av dette låge slettelandet og deltaområdet ved Thailandbukta er sumpland. I Bankok nyttar ein av grunnvatnet til drikkevasskjelde, noko som har ført til at byen har sige nokre cm. Det saman med den høge vassføringa i Chao Praya-elva, førte jo til den katastrofale oversvømminga i Bangkok for haltanna år sidan. Ekspertar ved Cicero seier at følgjene av global oppvarming med havstiging, landsynking og nedbørsmenger/snøsmelting i Himalaya vil oversvømma det meste av byen i løpet av 50 år, om ikkje grep blir tatt. Etter det Thailand har stått for på miljøsektoren hittil, er det ingen grunn til optimisme her.
"Vi må til  Bangkok nokre dagar denne gongen og", seier eg til mi kjære. "Det ser ut som me berre har 50 år på oss nå". Ho tek fram Bangkok boka, og er igang med planlegging. Ho elskar Bangkok, folkelivet, markedene og luksushotella.

Palmetrea har fått slukka tørsten. Sjølv er eg tørst. Eg må ringa Toey, vår lokale leverandør av drikkevatn. Han kjem med 20 liter kanner som han set opp på Sanyo-maskinen vår. Då kan me tappa både iskaldt og kokvarmt drikkevatn frå den. Toey er ein kjernekar. Han slit vatnet frå lastebilen sin, opp trappa og inn på kjøkenet vårt. For vatnet og jobben vil han ha 50 baht. Han får det og stundom det doble. Då blir han litt brydd.

Ei vurdering av eit sjukehus i Hua Hin, Del 3

Dei som har lese forrige innlegga mine, Del 1 og Del 2, vil skjøna kva dette handlar om

Tolking og Konklusjon:

Eg er på beina att. Bangkok Hospital i Hua Hin fiksa meg på under eit døger. Rett nok ville dei gjerne ha stulla meir med meg, men eg følte datainnsamlinga mi var fullført. Eg hadde eit tydleg nok inntrykk av kva dei stod for.

Eg har vore gjennom operasjonar på diverse sjukehus i Vest-Norge. Både Helse Fonna og Helse Bergen er testa ut. Eg har blitt sendt som ilpost frå fastlegen min til Haukeland med lumbal prolaps og merkelappen "hastar" påklistra. Slikt hjelper lite å koma med der i gården.

Eg har vore til observasjon i vassrett stilling på korridorane i Haugesund. Eg har slite meg nyoperert gjennom nettene på 4 mannsrom mellom snorkande og søvngåande oldingar. Eg har blitt skifta bleie på mens nabopasienten har besøk av kona si, og eg har trudd at slik er livet. Sjukehus livet. Og slik skal det vera.

På Bangkok Hospital var det annleis. Alt eg trudde var som det skulle vera, var ikkje slik her. 

La gå at me ikkje alltid skjøna kvarandre (noko som visst og er eit aukande problem i Norge nå), men eg vart handsama med verdighet, eg blei teken på alvor og eg fekk relevant hjelp utan ventetid. 

La gå at dei er slepphendte med antibiotikaen. Eg blei sendte heim med eit heilt "lass". Eg veit at slikt kan skapa resistente bakterier på sikt, men eg kan styra bruken av dei sjølv heime. Og dei gjer meg frisk, kjenner eg.

Norge er eit lite land. Me er få menneske, men presumtivt velutdanna. Kvifor får me det ikkje til heime? Kvifor klarer me ikkje å organisera og tilrettelegga betre på sjukehussektoren? Eg trur ikkje det er viljen det skortar på. Det burde ikkje vera pengemangel heller. Men endringsforsøka strandar. Det er så mykje fram og attende. Ein klarer ikkje finna dei gode løysingane.

Den siste helseministeren er ein flink mann. Kanskje for flink for Jens. Var det difor han fekk denne Uriasposten som ingen før han dei siste åra, har komme utav med rak rygg og ære. Jonas har reist mykje utanriks. Han bør ta seg ein tur til Hua Hin. Der bør han eta i seg giftig skjelmat og hamna på Bangkok Hospital. Då kan han observera, tolka og kanskje læra. 

P.S. Eg var ikkje før heimkomen, så ringer det danske forsikringselskapet mitt, Tryg, og spør korleis eg har det. Rekninga på kr 4700 er alt betalt. Dei ønskjer meg god betring og eit fortsatt fint opphald i Hua Hin. I kveld må eg berre å ta meg ein Gammel Dansk. 

Ei vurdering av eit sjukehus i Hua Hin. Del 2

Dei som har lese forrige innlegget mitt, Del 1, vil skjøna kva dette handlar om.
Innsamling av data:
Å bli køyrd i rullestol  inn i Bangkok Hospital Hua Hin, dehydrert og febersjuk, samsundes som ein skal observera sjukehuset sin kompetanse på breidt plan, er ei utfordring. Men overgangen frå ei eksosfylt gate med luftemperatur på 27 grader, til eit innemiljø som langt overskrid det Hordaland Fylke krev i sine ambisiøse HMS-mål,  gjer at ein mest føler seg spontant reinkarnert. Som om sjela går inn i ein ny lekam. Ein lekam fri frå både virale og parasittære organismer.
Men akk, så fort gjekk kureringa ikkje . Men det gjekk fort inn til akutten, der 4 personar tok imot, plasserte meg på akuttsenga, målte blodtrykk, tok blodprøvar, gjorde klar for intravenøst påfyll, smilte og trøsta. I allfall trur eg det var slik det føregjekk. Og når mi kjære var ferdig med papirarbeidet ute i mottakinga, var eg klar for å bli traktert.
"How many times you bumpbump today", ville dei veta. Bumpbump? Dei kom med eit lite glas, slik eg stundom plar levera urinprøve i til fastlegen min. Eg gjer meg klar til å gi mitt påfyll i glaset, men blir stoppa. "No beepbeep. Bumpbump", seier dei, og peikar på baksida av lekamen min. Å svarten, seier eg. Sorry, eg har ikkje meir å levera. Completely empty. 
Kona hadde ordna med standardrom for meg. Ho meinte forsikringselskapet mitt, Tryg, ville dekka det. Eg vart trilla dit. 

Eit standardrom på Bangkok Hospital får meg til å lura på korleis dei andre romalternativa der er. Rom 525 var eit einmannsrom utstyrd med tv, breiband og det meste anna som Stordalen sine hotellrom slett ikkje kjem opp mot. Eg vart stelt med, målt på og forklart om det meste. Rett nok gjekk kommunikasjonen ofte i stå. Engelskunnskapane stod ikkje i høve til fagkunnskapane. Så om ikkje eg alltid skjøna kva dei dreiv med, er eg trygg på at teamet omkring meg (det må ha vore på 5 -6 personar) visste kva dei gjorde.
Eg sov ikkje mykje gjennom natta.  Det var for mange omsorsfulle buddhist-devaer som flaut gjennom rommet. Frukosten var a la carte med ein rikholdig meny. Kroppen vart vaska og maten servert. Magen var med på nye utskeiingar idag. 
"What you want for lunch, papa?". Nei eg skal heim idag, meiner eg. 
Og slik blei det. Med eit omfattande medisinutval i sekken, vart eg henta heim av mi kjære. 

p.s. to be continued

Ei vurdering av eit sjukehus i Hua Hin. Del 1

På thailand.no las eg hin dagen, og eg siterer:
"Thailand har over 470 private sykehus med førsteklasses leger som kan gi det noe av beste som kan oppdrives av medisinsk behandling. Newsweek kåret i 2005 Bumrumgrad sykehus i Bangkok til verdens beste sykehus. Sykehuset behandler omlag en halv million utenlanske pasienter i 2008. I stedet for å stå i helsekø i Norge kan sykehustilbud i Thailand være et svært godt alternativ."
Vidare las eg på nordmennihuahin.com at offentlege sjukehs er gratis for thaiane. Det same er tannlegebesøka deira.
Eg vart tenksam då eg las dette, og sat med ei kjensle av at dette var Thailandreklame for å lokka enda fleire turistar frå rike Norge til fattige Thailand. Er det mogleg at helsevesenet i kapitaliststyrde Thailand kan fungera så godt, når våre raudgrøne  ikkje får det heilt til å sviva. Kvifor leva med denne mistanken, utan å undersøkje saka. Sjukehusa i Rogaland og Hordaland har eg vitja såpass mykje siste åra, at eg meiner å ha naudsynt innsyn i tilhøva der. I tillegg les eg norske aviser. Der er det mange som deler erfaringar om ventelister, feilbehandlingar og ikkje minst sjukehusnedleggingar.
Korleis skaffe seg erfaringgrunnlag for å uttale seg med noko grad av signifikans. Jo sjølvsagt, slik ein gjer i fysikken: eksperimentera, sanka data og tolka dei. Eg måtte altså innom eit sjukehus. Eg måtte sjå det frå innsida, som pasient. 
Arbeidet vart lagt opp etter ein slags naturvitskapleg metode. Førearbeid, innsamling av data, tolking og konklusjon. 
Førearbeidet:
Eg inviterer mi kjære med til ein av dei lugubre hamnepirane i byen. Der vankar ingen europearar. Eg tingar 1 kg mixed shellfish, noko kona slett ikkje vil vera med å dela. Nokre timar seinare ligg eg og skjelv i senga, dei korte stundene eg klarer å halde meg vekke frå toalettskåla. Etter eit ukjend antal liter væsketap, og ein kropp meir uttørka enn gekkoen på badeveggen min, var eg moden for å hentast av ambulansen. 

"To Bankok Hospital, Hua Hin", sa mi kjære. Sjølv sat eg med hovudet nedi bøtta som ein av dei to  ambulansepleiarane serverer og held for meg. Avstanden frå leiligheten til sjukehuset er 2 km. Den natta er den 20.
Me svingar opp framføre inngangen. Rullestolen står og ventar på meg. Eg vert trilla inn. 
Eg kan starta innsamling av data.

p.s. to be continued

Ein mann med respekt

Eg var i Thailand då Kong Rama IX feira 80-års dagen sin. Det var i 2007. Han feirer alltid bursdagen sin i Hua Hin. Her har han feriepallasset sitt. Han var begynt å skranta alt då 80 åringen, slik 80-åringar ofte gjer. Han hadde vore innom sjukehuset nokre gonger, og folket ottast for kva som kunne koma til å skje. Alle kledde seg i gult, for å heidra kongen sin. Han er  fødd på ein mandag, og sidan kvar vekedag i Thailand har sin farge, blei dette Rama IX sin farge.
Nå er kongen blitt 85 år, og dagsformen er ikkje god. "Korleis er det med kongen?", spurde eg varsamt ei lokal thai kvinne. Ho blei sorgfull, og lei seg. "Det er ikkje så bra med Kongen min", sa ho. Er kronprinsen klar til å ta over om noko skjer, undra eg. Ho ville ikkje snakke om det.
Seinare har eg skjøna at dette med krompen, er eit ømtåleleg tema. Han er ein playboy som thaifolket ikkje har tiltru til. Den statusen som kongen har i Thailand, er knytt opp mot personen Bhumibol Rama IX, og ikkje opp mot sjølve kongehuset som institusjon. Det er  dei 17 militærkuppa og 26 statsministrane han har overlevd, og det plettfrie levesettet hans som gjer at han har oppnådd slik respekt hos thaifolket. Det er forventa at turistane også viser vørdnad for han. Til dømes må bilete av kongen handsamast med respekt. Og sidan han er avbilda både på myntar og på pengesetlar, skal ein ikkje bære pengeboka på baklomma. Då har ein kongen under ræva når ein sit, og slikt er majestetfornærming. Vert dette avslørt, kan ein risikere at thaismilet stivnar.
Heime har vår Harald  klart å styra unna problemet, iallfall på setlane. Eg har såleis aldri merka noko reaksjon på handleturane  til Storsenteret heime, sjølv om eg der dreg pengeboka opp av baklomma.

Eit flott reisefølgje

Invitasjonen plingar til meg gjennom Skype. "Me skal på strandtur til Dolphin Bay idag. Lyst å vera med?". 
Svigerinna mi og hennar mann, bror min, inviterer. "Alle har eit syskenbarn på Gjøvik", skreiv Prøysen. Eg har ein bror i Thailand. Det har ikkje alle. 
Dei som kjenner familien min veit sjølvsagt at både bror min og kona hans er ekte Vestlendingar, busett på  Sotra. Men frå november til mars bur dei i huset sitt utanfor Hua Hin. Det har dei gjort i mange år nå, lenge før pensjonistalderen inntok dei. Rett nok er bror min 8 år yngre enn meg, men i det private næringslivet er pensjonsalder eit fleksibelt omgrep.
Bror min er ingen latsabb. Han kan ikkje driva dank i sitt pensjonisttilvære. Han må ha ein hobby. Den som er interessert i å sjå kva han driv med nå kan lesa om det  HER.  I tillegg har bror min kjøpt seg stor lastebil, som han eigenhendig transporterer varene rundt til folk i heime på Vestlandet. Han er økonom bror min. Forhandlingar og kontraktskriving innan shipping i Asia har vore hans felt. Men i tillegg til det han han alltid hatt desse røffe hobbyane. Han er ein mann av bondeætt.
Klart me vil vera med til Dolphin Bay. Etter ein halvtime står svigerinna mi i døropninga her på Norway Garden. Dei har køyrd i 20 min hit for å plukka oss opp. Bror min sit i bilen som er parkert under eit tre, med kjøleapparatet på full guffe. 
Så sit me i bilen då, på veg til Dolphin Bay. Trafikken er tett ut frå byen. Me skal rundt 50 km sørover. Bilar pressar på både bakfrå og frå sidene. Dei stakkars mopedane med heile familier oppå (gjerne 4-5 stk) ligg så langt dei kan ute på vegskuldra. Dei verste råkøyrarane vil ha bror min lenger ut på vegskuldra også, slik at dei kan rasa forbi. Det vil ikkje bror min. Han prøver å læra thaifolket køyrevett. Han har ein svær bil, og oppnår difor litt respekt i trafikken, meiner han. Men lastebilfolket er han redd. Dei dopar seg for å kunna køyra lengst mogleg utan kvile, får eg høyre. Dei lesser så høgt på lasteplana at tyngdepunktet ligg mange meter over vegbanen. Labil jamvekt, kallar med det i fysikken. Slikt skal ein passa seg for.

Dolphin Bay er ei anna verd. Her finns lite av farlege køyretøy. Berre iskremseljarane tukkar rundt med trehjulingane, og kvinner/menn trålar rundt med dei manuelle trålane sine 20 - 50 m ute frå standkanten. Tid for strandpromenade, meiner bror min. Sjølv plukkar han fram ein solstol frå bilen, ei bok av Jan Guillou og ei flaske solkrem. Strandpromenade kan avviklast på så mange slags måtar. Det kan seiast mykje godt om bror min, men noko trimmar er han ikkje. Han nøyer seg med golfspeling, der caddy og golfbil er inkludert.
Eg og mi kjære nyt å gå på stranda. Ein fantastisk måte å trimma og å sola seg på. Og her treff me dei lokale folka. Dei fiskar både frå båt og vadande i Thailandbukta. Dei både kastar med not og trålar til fots. Og så hoyar dei til oss. Sa-wat-dee kraup, seier dei manlege til meg. Kvinnene seier sjølvsagt Sa-wat-dee Kah.
Denne dagen vart det fisk til lunch. Fantastisk
Ein stor takk til H&S som er eit spennande reisefølgje å ha her. Me gler oss mykje til laurdagen då Burmagrensa står for tur. For ikkje å snakke om avstikkaren me planlegg saman med dei til Vietnam i slutten av månaden.

Min Tuk Tuk ven

Buplassen vår i Hua Hin ligg 2,5 km utanfor sentrum og ovanfor stranda. Ein fredleg stad der motorisert ferdsel er nesten fråverande. Å gå til sentrum for meg og mi kjære kan såleis vera ei fin oppleving, iallfall eit stykke på veg. Spaserturen tek 20 - 30 minutt om hundane er snille og kjolebutikkane er stengde (noko dei sjeldan er). Eg skreiv om hundane i 2010, (trykk her om du vil lese), og eg seier det igjen som Odd ville sagt det:  "Eg hatar dei gjerandslause bikkjene i Thailand . Dei glefsar og oppfører seg som dyr". Men med bambusstaven under armen og godt fottøy, har eg sett meg i respekt. Eg har ein mistanke om at laushundane er ein implantasjon som Tuk Tuk næringa står bak. Dei får seg nok fleire turar pga av dette. Good for business, som det heiter. I tillegg er bikkjene eit effektivt renovasjontiltak, som held gatene frie for turistar og anna avfall.

Eg må vedgå at Tuk Tuk doningane som tilbyr billeg og luftig transport, blir meir freistande etter som dagane går. Ein luring, sikker alt for ung til å ha Tuk Tuk sertifikat, har skaffa seg sin eigen base like utanfor porten her i Norway Garden. Folk seier ein bør nytta seg av eit meir profesjonelt firma som har forsikringane sine i orden, men eg likar denne kreative ungdommen. Han køyrer så varsamt over fartsdumpane og smyg seg så sjølvtrygg mellom tungtrafikkantane i sentrum, at eg opplever det meiningsfylt. Han er heilt på høgde med ein av mine vener, billettøren på ferja mellom Skånevik og Utåker. Og han er vel så enkel å prutta pris med.

"To fish restaurant", seier eg. "I pay 150 bath". "No no", seier han. "To day 120 bath". Han er lur denne karen. "Han nyttar vi i morgon og", seier eg.

Suvarnabhumi

Eg har alltid slite med å uttale namnet på hovudflyplassen i Bangkok - Suvarnabhumi. For ikkje å snakke om å hugse dette merkelege namnet. "Eg skal flyga til Bangkok", seier eg til folk. Sjølv om eg veit at uttalen er  สุวรรณภูมิ. Ordet kjem visstnok frå sanskrit og tyder "Det gyldne landet". Det er eit vakkert namn på ein flyplass.
Thai Airways frå Oslo landar der. Kvar dag, så også nyttårshelga 2012/2013. Me var med på den turen, mi kjære og eg pluss rundt 400 andre folk. Dei fleste passasjerane var norske, men mange av dei var middeladrande og eldre norske menn med sine thailandske kvinner. I grunnen ei praktisk løysing det der. Dei thailanske kvinnene er drivande kvinnfolk som alt etter boardingen av flyet tek over kommandoen. Nett som flykapteinen styrar over flyet, styrar thaikvinna over sin norske mann i kabinen. Spesielt når han slit med å få tinga den rette drykken hos det thailandske personalet ombord, er dette nyttig hjelp å ha med på tur. Også støtta ein kan få ved disembarking og gjennom emmirasjonskøen på Survarnabhumi gir problemfri ankomst til "Det gyldne landet".

Mi kjære og eg er utstøe i thaispråket, og slit med å skjøna thaiane sin engelsk. Men her er det om å gjera gode miner til allslags spel. Stikkordet blir å smila, smila til heile verda og prøva å minnast kor greitt det gjekk sist me var gjennom systemet på denne flyplassen. 

Vår Thailandske vertinne, Nuna, skal vera ved utgangen med bilen sin. Ho skal ha eit skilt med mitt namn på, slik at eg skal kjenne henne att. Men då flyet vårt landa 45 min før tida, vart det ei tid å vente før ho dukka opp. Ventetida bruka eg til å forklara pågåande taxisjåførar at eg ikkje skulle ha skyss. Eg gjekk berre rundt og såg ut som om eg trengde det. Siden smart-telefonen min i sin smarthet hadde latt seg låsa av Mcafee-virusprogrammet, blei det vanskelg å finna ut kor Nuna var i løypa. Telefonen trudde han var stjålen av asiatar, sidan han med eitt befant seg på 13°45′00″N 100°31′00″Ø. Eg har godsnakka med han nå, og heldigvis fått han til å akseptera vidare drift.
Nuna køyrde oss til Hua Hin, nærmare bestemt til Norway Garden. Før vart dette kalla University Garden, sidan universitetet her er ein nær nabo. Men sidan Universitetet ikkje kunne halde ut med at så mange normenn budde i hagen deira, vart det namnbyte på denne buplassen. Norway garden er busett, ikkje overraskande, av berre nordmenn. Det er greitt nok, så treng ein ikkje gå rundt å smile heile tida. 
Her vil eg bu med mi kjære til landet med fjordane, midnattsola og nordlyset, har slite seg igjenom vinteren 2013. Då reiser eg heimatt med trua på at heime er best. Den trua har eg ikkje fått enda...