2. Hata - men berre urettferd

Dette er punkt 2 frå bloggen "Mi Tid"


Hata har eg, mangt og mykje. Hata både folk og fe. Særleg fe. I oppveksten, fekk eg ofte oppgåver eg ikkje var vaksen nok for. Difor blei eg både sparka av hestar, stanga av oksar, biten av griser og pikka av høns. Gu som eg hata det. Eg hata meg sjølv og, som viste for meg sjølv og for heile verda, at eg ikkje var vaksen nok for oppgåvene som dei vaksne delegerte til odelsguten. Men eg vaks på nederlaga. Det var då eg fekk ambisjonane mine, då eg fann ut at eg skulle vise verda at eg aldri gir meg.

Eg er gammal nå. Eg vil ikkje gå rundt å hata folk og fe lenger. Særleg ikkje høns. Eg elskar høner i alle valørar, og alle dei hugnadstundene dei har gitt meg ved frukostbordet.. Men hatet mot urettferd, vil eg halda fast ved. Kva nå urettferd er. Eg syns det er vanskeleg å få skikkeleg innsikt i emnet. Å vera objektiv og å gi klare akademiske definisjonar, maktar eg ikkje. Er ein urett  som rammar individet akseptabelt, om berre fleirtalet går klar? Er rettferd for den einskilde mindre verd, enn ein slags demokratisk fleirtallsrettferd?

"Du skal ikke tåle så inderlig vel, den urett som ikke rammer deg selv," sa Øverland. Han stod opplagt på individet si side.

Eg skal hata - men berre urettferd. Ei slags programerklæring, som er ambisiøs. Slekta mi har ikkje hatt lett for å styra sinnet sitt.  Terskel for det  å irritera seg over  folk , som i deira auge ikkje kan te seg, kle seg og ta i eit tak,har vore låg. Latingane, snyltarane og dei som er annleis. Å kalla det å hata, er å strekkja omgrepet litt langt, men eg trur grensa ligg like ved.

Eg skal hata - men berre urettferd. Søren, at eg sette meg det målet. Alle genene mine strittar jo imot ei slik avgrensing. Skal eg leva opp til dette, må eg stålsetta meg. Bli tolerant og raus. Akseptera at  ikkje eg aleine, har krav på sanninga. Ein ting er å obervera, men eg må ikkje tru at mi tolking er den einaste moglege.

Men urettferd, slik eg opplever den, skal eg klara å hata. Eg kan ikkje verja meg mot denne kjensletilstanden, som hat er. Denne intense kjensla av å mislika at utsette menneske vert trakka på avdi andre menneske er grådige, truande, havesjuke, onde eller kva det nå er. Eg vil forsvara dei svake, og hata overgriparane. Ha sympati med den eine, som står mot dei mange.

Og eitrane forbanna, har eg framleis lyst til å bli. Slik som far min kunne bli, men ikkje så ofte som han blei det. Og ikkje for dei same tinga.  Han var liten av vekst, men stundom øste han seg opp og letta frå bakken. "Din tase", sa han. "du må nåvel klara det". Då vart odelsguten taus, og prøvde ennå ein gong å få hesteselen på plass over den enorme hesteryggen. Og til slutt, i ein tårestraum, klarte eg det. Då landa far min, og sa: ”Sånn skal det gjerast ja”. Men ”bra”, sa han ikkje. Det var å gå for langt. Men eg kjende likevel det varmde, og eg meiner eg vaks. Litt for kvar gong. Far min hata meg ikkje.  Han dreiv med barneoppseding. Gjorde gutar om til menn. Mormora mi hata han for slik framferd. "Husk at guten berre er 8 år", sa ho. Ho budde i nabohuset og følgde alltid med gjennom stoveglaset.

 Så til slutt: Ein ting vil eg alltid hata. At den tomme dorullen vert hengjande att på veggstativet, og den nye sett på golvet. Og om enda verre, at den nye vert hengd på stativet med uttrekksida inn mot veggen. Det skal eg hata til min døyande dag.
Eg er då ingen ufarleg meiningsevenukk, som finn meg i alt!!