Ein kjær stad.

Samlebu - Fjellhytta vår sidan 1993.

Skrift i snø. Påsken 2011.

Nedsnødd. Februar 2000

I strålande sol.  September 2003

Transporten inn i fjellet. 2005

Fjellgeiter. 2005.

Mykje fisking - lite fisk. Juli 2010

Grillfest i påsken 2011

Påskebordet er dekka

 Nøgde eigarar. Påsken 2011

Kampen mot grusen

Snø er eit framifrå stoff under skia. Uansett kva konsistens han har, finns det alltid ei smøring å henta i smøreskåpet i hytta. Klart ein kan bomma med smøringa, men sjeldan på påskesnø. Då er det oftast raudt klister som gjeld. Men når det minkar på snøen, og grusen kjem fram frå vinterhiet sitt, vert det verre. På vegen frå hytta til R 9 er det i overgangen mellom vinter og vår, stykkevis grus og stykkevis snø. Utanfor vegen er det vatn som ikkje ber, eller einerbærbuskar som luggar i det raude klisteret.
Når scooteren ikkje kan køyra oss lenger, er det likevel skia som gjeld også på dette føret. Heim må ein, og bilen står parkert heilt der ute med vegen. Då er det å leggja på med raudt klister, spenna seg framføre pulken, hiva på seg ryggsekken, og leggja i veg. Det går så det susar ned frå hytta til fjellvegen som fører ut til R 9. Men så møter grusen meg. Det vert bråstans. Det er dårleg gli på grus med mi smøring. Men festet er framifrå. Eg sparkar frå så det knasar både i pulk og i eiga beingrind. Stundevis svingar eg utanom grusen , og får eit lag med einerbærbuskar som ekstra dekke under skia, saman med raudt klister og grus.
Det er som å gå på feller. "Nå går eg rundt på ein einerbærbusk", tenkjer eg.
Ting tar tid når ein går på grus. Dobbelt eller opp mot trippelt, men eg kjem tilslutt fram til bilen på parkeringsplassen. Der står scooteren og glisar av meg. Men scooterkøyraren roar han ned. Han syns dette er trist for businessen, men prøver likevel å unnskylda Vår herre som har latt sin son verta krossfesta så seint på året denne gongen.
"Ja, dette er grusomt", meiner eg.
På vegen heim tek eg meg i å nynna "Singel og Sand", låten til Salhuskvintetten frå 1962. Ei fornøyeleg vise som roar meg ned innan eg når Tollaks bru. Sanden og grusen under skia skal eg nok få bruk for heime, tenkjer eg. Så driv eg heimeover med meir enn berre minne etter ein innhaldsrik påsketur.

Kampen mot påskekaninene.

Idag er det god plass på Samlebu. 12 av dei 14 køyene er tomme. I løpet av siste døgeret har talet på påskeentusiastar endra seg frå 11 til 2. Den siste barnefamilien drog i dag tidleg. Dei ville til badeland på Hovden og vaska påskesvetten av påskelekamen, før dei for heim.
Pensjonistane sit einsame att i snofonna, som til liks med pensjonistane, syng på siste verset. Dei vil ikkje heim ennå. Sola er så nær oss, og varmar kroppen så forførande, att me vil kjenna på dette ei stund til.
Det har vore ein god påske på alle vis. Turane har vore mange og lange. Svettedråpane salte og sviande .Måltidene var fullt på høgde med det aller beste som er å oppdriva her omkring, og øleskapet blei aldri tomt. Hadde det ikkje vore for at tyngdekrafta er svakere i 900 meters høgde, ville nok inntaket vist att på badevekta. Men badevekt finns ikkje her. Eg veg meg på den måten at presis klokka 12 går eg i låge sko over fonna framføre hytta . Går eg gjennom og kjem innatt med våte sokkar, må fjellsmøret setjast bort på ein trygg stad ei stund.
Nå er altså gjestene borte. Berre påskekaninene ligg att i krokane etter dei. Om kroppsvekta har auka, vil nok kaninene krevja sitt. Snart er kaninjakta igang. Det vert eit sabla kjør.

Published with Blogger-droid v1.6.8

Kampen mot seg sjølv og mot andre.

Langfredag er det skirenn på Stokketjønn. Det har det vore i «alle» år. Arenaen plar alltid å vera på Nuten. Slik vart det ikkje i år. Slenja bar ikkje, og snøtilhøva var puslete der. Difor måtte rennet flyttast bak haugen til sandtaket , for såvidt ein framifrå arena.
Alle barna på påskeferie i hyttefeltet, kan delta. I år som alltid, deltok «våre». Arrangementet famnar om alt frå hopprenn, slalom, kulekøyring, langrenn og presenningrenning. Alle gir alt dei har, og alle vert premiert.
Eit framifrå tiltak på ein strålande langfredag er.

Published with Blogger-droid v1.6.8

Kampen mot latskapen.

Det blei ein sabba skitur idag. Tett opp mot 4,5 timar på Åsnesskia med raudt klister under sålen. Det er opp mot grensa for kva 68-erar bør utsetja seg for. Då meiner eg folk som er opp mot 68 år.
Å reisa seg frå fluktstolen på terrassen, og seia til seg sjølv og kona: Me kan'kje sitta her og sitta her, krev initiativ, mot og ein god porsjon dumskap. Ingenting er vel betre enn å lata seg på hytteterrassen. Bla i ei bok, slurpa litt kaffi , gumla kvikk lunch og nyta sola.

Slik blei det ikkje i går. Eg reiste meg frå stolen og tok kampen opp mot latskapen. Aldri meir trudde eg at Mangnhildshellene skulle vera mogleg for meg å nå lenger i dette livet. Eg trudde feil. Eg halsa avgårde med kona på slep. Med matpakke og vatn i ryggsekken, med solkrem som rann inn i augo, og med ein anorakk som kleba seg mot ryggen grunna dårleg luftsirkulasjon mellom rygg og ryggsekk. Nikkersen derimot kjendes nett som på 60-talet.
Det vart ein framifrå dag.

Published with Blogger-droid v1.6.8

Kampen mot UV-strålinga.

Me er i den stille veka. Vinden me hadde i går, er vekke. Det er skydekket og. Ei gneistrande sol kryp inn i senga mi gjennom dei små glipene mellom vinduskarmen og treplata eg har plassert bak gardina. Det er ein skinande dag.
Sola hjelper meg i kampen mot tyngdekrafta. Å koma seg i buksa, er ein lek idag. Eg kutter ut barberinga og ansiktvaskinga. Idag gjeld det å vera best mogleg rusta i kampen mot UV både A og B. Eg har funne ut at å spe på med gammal svette og nokre sjeggstubbar, sparer meg for fleire sprutar sololje per dag.
Eg likar lyset. Dette dualistiske fenomenet, som opptrer i så ulike former. Det skaffar meg hyttestraumen min ved at fotonene riv laus elektron i solcellepanelet. Eg lagrar dei i batteria, og brukar dei til dagsrevyen og alt anna som kan krypa og gå på 12 volt.
Men det sollyset gjer med nasen min, hatar eg. «Du må smørja deg betre», seier dei andre. «Kor då»? «Nasen».
Eg likar ikkje at sola sender ut desse ultrafiolette strålende. Lysspekteret skulle ikkje gått opp mot slike frekvensar. «Faktor 20», seier dei andre. Minst.
Eg startar med faktor 10. På realskulen i Haugesund lærte eg av lektor Bratthole i 1958 at "faktorenes orden er likegyldig". Det gjeld vel i dag og. Eg berre lurer på om faktor 10 først og så faktor 15 seinare, blir faktor 25? Nei, faktorar skal ikkje plussast. Faktorar skal ein ganga med kvarandre. Så svaret blir jo då 150.
Eg gjer det på den måten. Då har eg sikra meg i kampen mot UV strålane.
Det vert nok ein strålande dag.

Published with Blogger-droid v1.6.8

Kampen mot tyngdekrafta.

Newton oppdaga ikkje tyngdekrafta når han sat under eit epletre og fekk ei frukt i hovudet. Eg trur tenkinga hans omkring denne plagsomme krafta, starta tidleg ein morgon då det var grått og kaldt ute, men varmt og lekkert under dyna. Han kjende på denne krafta som er så uendeleg hard å overvinna, og som det er umogleg å verga seg mot. Særleg om morgonen i senga når kroppen er på sitt tyngste. Eg veit eksakt korleis han opplevde det. Om ikkje han hadde stått opp den morgonen og oppdaga gravitasjonen, hadde eg gått igang med det i dag.
Livet blir ein evig kamp mot denne krafta. Særleg i påskeveka. Ikkje før har ein spent på seg skia , så dreg ein på seg eit glippetak avdi tyngdekrafta vil ha meg bakover i bakken, når navigatoren seier at målet er fram og opp. Då er det av med skia, og fram med det raude klisteret. Denne klissete massen som er så håplaus å fjerna både frå hendene og frå nikkersen etterpå.
Nedover bakkane der tyngdekrafta i ungdomen vanlegvis var ein god ven, er ho nå ei pest og ei plage. Ploging og strekning med stavar er sjeldan nok for å halda farten på pensjonistnivå. Så går det som det må gå: på trynet.
Men ein ting skal tyngdekrafta ha. Ho held meg stødig på plass i fluktstolen og sørjer for at ølet renn rett veg frå flaska ned magesekken. Etter skituren, meiner eg.

Published with Blogger-droid v1.6.8

Kampen mot varmegradene

Når snøen smeltar, blir han til vatn. I fysikken kallar vi det ein faseovergang. Det trengs alltid varme for at eit stoff skal gå over frå fast til flytande form. Slik varme er det rikeleg av i påskefjellet nå.
På bakkane er bjørkekratt og vier iferd med å bryta seg veg opp i lyset. Snøen ligg våt og klar som ei brur, for denne penetreringa. Eit framifrå teamarbeid frå ulike naturkrefter.
Eg kler meg med stillongs under buksa, og ull under trøya. Så ber det avgårde til vasspumpa med truger på beina og bøtter i vasselen. 20 liter rommar kvar av bøttene. Eg pumpar opp 18 i kvar, og skrevar meg svetterennande attende dei 50 meterane til hytta. Til mi store undring inneheld begge bøttene i overkant av 18 liter då eg er attende.
Når sola skin på vatn, skjer ein ny faseovergang. Vatnet blir til damp og skulle difor unnslippe bøtta. Likevel har altså vassmengda i bøtta auka. Dette vert ei vrien påskenøtt som sjølv Roald Øyen ville slite med.
Eg trur kona mi var innom løysinga, då ho stakk hovudet ut kjøkenglaset og sa : "Du må ta deg ein pause nå. Svetten renn jo av deg som frå ei skikkeleg vestlandsbyge".

Published with Blogger-droid v1.6.8

Den mobile høgtida.

Påskedagen er 24. april i år. Han er seint ute idet 25. april er siste sjansen dagen har for å dukka opp. Slik kan det reknast ut ved Gauss metoden. Gauss nyttar Eulers modulære aritmetikk i påskeformelen sin. Kompliserte greier dette. Første påskedag er på første søndag etter første fullmåne etter vårjamndøger,er den enkle huskeregelen. Men den er ikkje alltid rett.
Eg mislikar at påsketida ikkje kan halda seg stabil på ein fast dato. Dette er kanskje den mest sentrale høgtida i den kristne trua, og så driv ein slik og tullar med datoen for ho. Jesus vart fødd på ein bestemt dato, og ein skulle tru at han vart avliden og på ein bestemt dato. Men nei, slik er det ikkje. Eg må leva med denne uvissa. Særleg ille er det at slikt går ut over påskesnøen i fjellet. Thomas tvilte på heile påskebodskapen, eg er berre skeptisk til skiføret. Thomas var skeptisk til oppstandelsen, eg trur at smelta snø er borte for alltid.
"Kan du køyre påskelasset mitt inn til hytta iår"?, spør eg scootereigaren på Stokketjønn.  Eg minnest andre påskar då snøen ikkje bar, og transport blei vanskelig. År, då eg ikkje sjølv fekk sitja oppå lasset, men måtte hengja etter i ein Telemarktau. "Eg er oppvaksen i fjæresteinane på Vestlandet, så køyr roleg", seier eg. Sjeldan gassar Gunleik meir på, enn når eg seier slikt. Og det slår sjeldan feil. Eg trynar både i fonna og i fennene. "Ja, iår skal det gå greit",seier han til meg i telefonen. Det ligg ein telemarkhumor mellom orda, kjenner eg. Han er som Odd Nordstoga, storkosar seg når "grisen ligg og hyler"... 

Men bilen er pakka, og eg dreg i morgon. Med denne vermeldinga, bør likevel dette bli bra. Kanskje det er takka vera den seine påska iår at været vert så lagleg.
  

Tide i utide

Når går ferja?, spør kona. Å halde greie på ferjetidene i Sunnhordland, er mi greie. Eg har alle tidene i ein av tabellane i hovudet mitt. Det hender tabellane må korrigerast, og eg har automatisert den delen og. Kvar 1. mai har alltid vore dagen for å visualisera dei indre tabellane, samanlikna dei med det nye ferjehefte som vert publisert då, og justera ein og annan ferjeavgang. Det er sjeldan store justeringar, oftast berre 5 min her og 5 min der.
Nå kjem ikkje dei nye ferjeheftene i postkassen lenger. Før i tida kom det slike nyttige blad i postkassen, men nå er det berre reklame på glansa papir. Ubrukande både til å fyra i omnen med, og som reservereiskap på do. Så eg plar gå på www.kvatidgårferja.no. Stundom.
Har du sjekka kva tid ferja går?, spør kona. Nei, seier eg. Trengs ikkje. Er det noko eg kan, er det ferjetider. Korleis skal ein elles overleva i denne kommunen.

Idet eg svingar inn på ferjekaien, anar eg ei uro som spreier seg i kroppen. Ei varmebølgje som breier seg frå fingerspissane og opp i pannebrasken. Eg har lagt heile min kognitive potens i nettopp det å vita kva eg snakkar om. Særleg med kona, og særleg om ferjetider. Eg ser ei ferje på fjorden, seier ho. Skal tru om det er baugen eller akteren eg ser?
Eg burde leggja meg flat. Det er ikkje enkelt, særleg ikkje i bil, på ferjekaien ein tidleg morgon den dagen flest mogleg timar skulle nyttast i butikkane i Haugesund. Kva f... er dette, tenkjer eg , og stormar mot ferjetabellen som er oppslegen på kryssfinerplata på ferjekaien. "Ruteendring frå 1. januar", står det der. Jammen det skal ikkje endrast noko før 1. mai, tenkjer eg. Nå kan ein ikkje stola på noko lenger, ikkje eingong på Tide. Det er som om den mentale kapasitet min har fått seg eit nakkeskot.
Eg går attende til bilen, der kona ventar spent på referat. Dei har rota med ruta, seier eg. Og meir seier eg ikkje på ei stund.

Eit skikkeleg dagsverk

Eg har drive hagearbeid idag. Eigentleg den første dagen i år at eg har gjort eit skikkeleg dagsverk ute. Sola skein meg ut av senga, og lokka meg til innsats. Eg kledde meg rett nok i superundertøy og ullgenser, noko som viste seg å vera i overkant når eg stod med saksa i handa og svetta i solskin og 11 +grader.  Eg var på jakt etter å gjera noko som verkleg kunne visa att i hagen. Gjera ein skikkeleg mannejobb som ville visa att, og som kunne gi meg velfortent heider og raudvin til kvelds.

Og sanneleg seier eg: Det vart gjort ein vaksen jobb idag. Væpna med hagesaksa gjekk eg til åtak på årets første brunsnegl, klipte han i 3 deler, og såg korleis innvollane velta ut til alle sider. Eg kosa meg med synet når han vrei seg i døskampen.
Denne bragda kjem til å setja spor etter seg i mange år frametter. Offeret mitt, brunsneglen, kunne om han hadde fått leva og hatt normal potens, lagt 400 brunsneglegg som kunne blitt til 400 brunsneglbabyar neste sommar. Kvar av desse ville då neste sommar lagt i gjennomsnitt 400 egg, som då altså hadde blitt 400x400=160000 egg i 2012 sommaren. Utviklinga følgjer ei geometrisk rekke som me seier i matematikken. I 2013 ville sneglen eg drap i dag, kunne vore oldefar/oldemor til 400x400x400=64000000 søte små. Eg grøssar ved den tanken, men sit nå og er stornøgd med eigen innsats. Eit skikkeleg dagsverk som kravde fysisk uthaldenhet og psykisk styrke. Tøffe tider, som Matti syng, men eg har alltid likt utfordringar.

Innovasjon i kvardagen

Eg var på Polet igår. På AS Vinmonopolet. Det er dit eg må, for å kjøpa drikkevarer med meir enn 4,75 volumprosent alkohol. Eg hadde tenkt meg noko som låg over det.
På denne framifrå butikken, er varene ordna etter kva land dei kjem frå, og kor kjekt ein ønskjer å ha det i konsumfasen. Til tross for dette  systematiske og oversiktlege arrangmentet, er det ofte vanskeleg å finna det beste for gane og pengebok. Om ein ikkje på førehand har tenkt ut kva ein skal ha, kan det bli mykje lesing på hyllekantar og flaskeetikettar. Det røyner på rygg, knær og tåspissar å få med seg alle varefakta.
Før eg gjekk på Polet, var eg innom Europris og kjøpte ein klappstol til påskebruk på hytta. Stolen som var uinnpakka, bar eg med meg inn på flaskebutikken. Ingenting var difor meir naturleg, enn å setja stolen frå meg i utslått tilstand ved "Raudvin frå Frankrike" -hylla. Og når stolen først stod der, og det var mykje informasjon som skulle lesast og vurderast, sa det seg sjølv at eg sette meg ned på han mens eg finlas varefakta.
Eg tenkte ikkje særleg over denne åtferda. Det er jo vanleg å sitja på bibliotekkrakkane ved bokhyllene, når eg les omtalar på baksida av bøker eg tenkjer å låna. Men sørvisen på Polet er betre enn på Biblioteket. Eg hadde ikkje sete lenge, før ei av poldamene kontakta meg og tilbaud hjelp. "Nei, eg skal nok finna ut av det", sa eg. "Har du stol med deg idag"?, spurde ho litt rar i røysta.  "Ja, eg tok med dette lett, berbare møbelet", sa eg. "Eg rekna ikkje med at dokke hadde noko å sitja på her". "Nei det har me ikkje. Det var genialt", flirte kvinna og forsvann bak kvitvinshyllene.
I 2006 fekk Vinmonopolet prisen som "Årets service bedrift" frå HSH og Nordea. Eg reknar med at dei kan gjenerobra  prisen, om dei grip denne innovative ideen som vil innebere så mykje for så mange. Men gjer dei det, så vil eg ha prosenter. Då held det ikkje med promille.