Kollektivt

Det heiter å reisa kollektivt. Det høyrest edelt og nesten litt etisk ut – som ein slags moderne pilegrimstur, berre med bussapp i staden for Bibel. Ein deler både transportmiddel og samvit. På Vestlandet har det lenge vore slik at du får ei privat rundreise arrangert av Skyss og stort sett finansiert av Vestland fylke. Men ikkje i dag. I dag var det folk. Menneske. Ein god flokk, faktisk. Ungdommar med musikk på øyra, vaksne med sekkar og kvardagsblikk, pensjonistar med tryggheit i steget og ein småbarnsfamilie som fylte både to seter og halve luftrommet. Det kjendest nesten som rushtid – utan hastverk. Turen min byrja på Husnes Terminal. Eit namn som lovar meir enn det leverer. Det høyrest ut som eit knutepunkt for verdsreisande, men ser ut som ein betongbunker som Skyss arva etter tyskerkrigen. Det luktar noko udefinerbart – kanskje det er håplaus venting. Men i dag var det summing. Små samtalar. Noko levande. Bussen kom rullande inn som eit stille håp. Eg steig om bord saman med dei andre – folk med kvar sine grunnar til å reisa. Nokre skulle nok langt, andre berre til Dimmelsvik. Me bar alle på noko. Nokre bar det i ryggsekken, andre i auga. Ruta gjekk til Årsnes, ein slentrande veg langs fjorden, forbi småbruk med sauer, støtteordningar, campingvogner og traktorar med møkkavogn. Bak rattet sat ein sjåfør med stemme som ein lokal radiomann – trygg, roleg og full av den typen autoritet som får deg til å tru at ferja alltid vil venta på oss. Og frå høgtalaren tala ho – bergensdama som kunne ha vore Erna Solberg på sommarjobb: «Neste stopp: Dimmelsvik.» Ferje 1: Årsnes–Gjermundshamn. Me køyrde rett på ferja og fekk frontplass – som ein slags representasjon frå Distrikts-Noreg på delegasjonsreise. Ombord sat eg med ein kopp kaffi så mørk og tjukk at den kunne vore brukt som terrassebeis. Eg prøvde å lesa i ei bok om ein einsam mann som ligg med naboen, men måtte leggja ho vekk. Fjorden var vakrare, og Troikaen saftigare med sine lag av marsipan, trøffel og bringebægelé.

Gjermundshamn viste seg fram som det den er, korkje betre eller verre. Ein gløymd utpost. Bussen, som hadde venta trufast på ferjedekket, rulla vidare gjennom små tunellar, langs svingar og forbi fjøs med meir sjel enn mange nybygg på Laksevåg. Det var oss, vegen, Radio Norge – og så klart Erna: «Neste stopp er Gravdal.» Og eg som trudde ho gjekk av på Varaldsøy. Neste etappe tok oss til Venjaneset, og no byrja det verkeleg å likna ei reise i ein stillferdig vestlandsdokumentar. Bussen var framleis godt fylt. Folk kom og gjekk, men me var sjeldan færre enn ti. Ingen bilar i mot, berre sauer langs grøftekanten som såg ut som dei eigde både tida og landskapet. Me kom fram i god tid. Så god at eg byrja å lura på om eg var på feil dag. Ferje 2: Venjaneset–Hatvik. Endå ein overfart. Fjorden låg der – blank, taus og med evna til å få meg til å gløyma kvar eg skulle. Eg sat inne og åt ein bolle som hadde vore med på fleire ferjereiser enn meg. På nabobordet spelte ein mann sjakk mot mobilen sin. Han tapte – men tok det pent. Så kom Hatvik. Så Os. Så Nesttun. Så Bergen. Etter to ferjer, same buss og mykje ettertanke rulla vi endeleg inn i Bygarasjen i Bergen. Ingen steig på i Os. Det er ikkje lov. «Berre avstiging her,» sa sjåføren med radiorøysta. Det kjendest eksotisk. Prisen? 65 kroner med honnør og app. Ein særs rimeleg billett til tre timar og førti minutt med eksistensiell ro, vestlandsutsikt og lun refleksjon over det kollektivt kollektive. Kvifor reiser ikkje fleire slik? Kanskje dei ikkje veit at bussen faktisk går – både langt og ofte presist. Kanskje dei aldri har opplevd luksusen ved å reisa utan stress, i godt selskap, gjennom landskap som er betre enn Netflix. Eller kanskje dei berre ikkje finn Husnes Terminal – Noregs kanskje mest minimalistiske krigsmuseum.