Kunsten å skru seg sjølv på plass

Søndag morgon. 

Eg står og steikar det daglege egget mitt. Det er oftast egg med steikte tomatar og kaviar til
min frukost. Når eg har besøk, fleskar eg til med bacon.

​Klokka på mikrobølgjeomnen viser ikkje det same som på mobilen. Eg et frukosten og irriterer meg heile tida over den klokka.

​Så tek eg meg saman. Ryddar av frukostbordet og skrur klokka tilbake ein time. Det er vintertid.

​Det kjennest rart. Litt som å få ein time av livet tilbake. Tenk om vi hadde skrudd klokka eit år tilbake. Tenk deg å vakne i dag tidleg, sjå på mobilen, og det står
26. oktober... i fjor.

​Panikk. Eg stormar ut på badet, glor meg i spegelen. Og håpar det beste.

​Men det er jo berre éin time. Og sjølv den timen er jo berre noko vi har funne på.

​Vi skrur på klokkene bakover. Som om universet bryr seg om eit klikk og to på mikroen min.

​Det heile er litt komisk. Vi prøver å kontrollere noko vi aldri kan fange.

​Tida er ein sosial konstruksjon – eit system me har laga for å halde orden på dagane våre. Vi deler tida inn i minutt og alarmar, som om ho er noko vi kan eige.

​Men tida er ikkje der ute. Ho er inni oss.

​Tida flyg når vi stressar. Ho forsvinn når vi er forelska.

​Og når vi verkeleg er til stades, kan ho nesten stoppe opp.

​Kvar haust seier folk: «Deilig, ein time ekstra søvn.»

​Sjølvsagt får vi ikkje noko ekstra. Vi berre låner ein time frå våren. Det er som å flytte ein stein frå éi lomme til den andre.

​Kanskje poenget ikkje er at klokka går seint, men at vi bør gjere det.

​At vi stoppar opp og kjenner at vi er her.

​Det er i kvardagen magien ligg.

Når eg set meg ned med ettermiddagskaffien og pinne-isen frå Royal... Då sluttar eg å sjå på klokka, og byrjar å sjå på isen. Eg ser korleis den vesle dråpen av vanilje slit seg laus og er på
nippet til å treffe fingrane mine. Ein evigheit går med til å bestemme om eg skal fange den med tunga eller la den falle. Det er i slike val tida bur. Kanskje er det ikkje timar vi lever i, men i talet på små kvardagsøyeblikk.

​Så ja, vi kan skru klokka.

​Men det er viktigare å skru oss sjølve på plass.

Ei heilt vanleg – uvanleg – veke som styreleiar

Det finst veker som går stille forbi, og så finst det veker som denne. Den typen veke der kaffikoppen aldri rekk å bli tom, og der telefonen ringer så ofte at eg til slutt tek den med eit lite sukk – og seier:

«Ja hallo, det er styreleiaren med kaffikoppen!»

For denne veka har det vore liv i Sameiget. Takstmenn på taket, forsikringsdamer på tråden, like blide som
solstrålar, sjølv om det bles og regnar, og arbeidsfolk som vil ha tilgang til dei mest uventa stadene.

Kommunen har vore innom også – med planar og samarbeid om beredskap. Dei har både skjema og pågangsmot. Og midt i alt fekk me spora opp heimesjukepleien, som i kampen mot eit uvêr som best kan skildrast som vassrett, i farten hadde klart å setje att nøklane i sjølve inngangsdøra. Ein ny, og kanskje litt vel offentleg, variant av «ein trygg stad».

Folk frys, andre er for varme, og eg har etter kvart forstått at det er mykje ein styreleiar skal halde styr på – frå røyr og reglar til relasjonar og reklamasjonar.

Men det er også noko fint i alt dette. Sameiget lever. Folk bryr seg. Og midt i støyen, latteren og alle «har du eit minutt?»-samtalane, ligg eit fellesskap som faktisk fungerer – på sitt heilt eigne vis.

Så ja, det har vore ei heftig veke. Men eg har trass alt framleis både det kvite håret og fleirfarga håpet i behold. Og det er kanskje det viktigaste i eit sameige – ja, etter nøklane, sjølvsagt.

Italia – der sjela dansar og sola sjeldan seier nei

Har du nokon gong pakka kofferten, sagt farvel til kvardagen og berre teke av? Eg meiner, verkeleg teke av – vekk frå alt som heiter plikter og rutiner.
Vel, det var det eg gjorde. Eg og mi gode venninne sette snuten mot solfylte Italia, langt vekk frå Husnes og eit liv i Amy sitt jerngrep. Amy fekk regjere fritt på dei nordlege breiddegradene medan me myste mot sola i Tolfa – ein fjellby som ligg dobbelt så høgt over havet som Kaldestadåsen. Og då meiner eg over Tyrrenhavet, ikkje over Husnesfjorden.

Flyet vårt, stolt merka Norwegian, landa mjukt på Fiumicino – eller Leonardo da Vinci, om du vil.

Ein framifrå plass å ta touchdown. Berre tre timar etter take-off frå Flesland, for å halde meg til piloten sitt vokabular. Så bar det rett ut av flyet og inn i den italienske kollektivtrafikken: to togreiser, ein til Trastevere og ein vidare til Civitavecchia. Det kan høyrest stressande ut, men det er eigentleg ei reise i seg sjølv – der du møter folk, ser landskapet skifte karakter, og kjenner spenninga stige for kvar meter du nærmar deg målet.

På stasjonen i Civitavecchia stod Lisa og Helge – våre gode vener frå Bergen og Tolfa. Korleis dei hamna der nede, er ei anna historie. Men for ein stad dei fann! Dei henta oss i ein velbrukt Fiat, ein skikkeleg klassikar, som frakta oss like oppunder Roccaen.

Denne majestetiske borga ligg på vulkanske bergartar, og ikkje langt unna kan ein bade i varme, mineralrike kjelder. Våre vener hadde lagt opp eit tett program, men det var fylt med alt det beste Italia kan by på: etruskiske borger, herlege strender, venlege menneske og himmelske måltid – både høgt oppe i borgene og nede ved sjøen. Helge og Lisa, som også har skrive bøker om kommunane mellom Roma og Toscana, var ikkje berre guider – dei var levande leksikon. Ein framifrå måte å oppleve eit land på.

Ein ting som overraska meg, var kor mange nordmenn som har funne vegen til Tolfa. 

Den norsk-italienske klubben i Tolfa er eit levande miljø av nordmenn og italienarar som har funne kvarandre i denne vakre fjellbyen. Klubben samlar både fastbuande og tilreisande nordmenn som har tilknyting til Tolfa, og fungerer som ein møteplass for kulturutveksling, språk, musikk, litteratur og – sjølvsagt – god mat og vin.

I samarbeid med lokale krefter arrangerer dei gjerne festar i det gamle klosteret, konsertar, foredrag, forfattarmøte og andre kulturelle samlingar der både norske og italienske tradisjonar får plass. Her kan du høyre Grieg og Bellini, eller smake fårikål ved sida av pasta med trøfler.

Mange av medlemmene kjem frå akademiske og kunstnarlege miljø i Noreg, og klubben har etter kvart
fått eit rykte som ein liten kulturbase for nordmenn i Lazio. Den er open og inkluderande, og gjer sitt til at Tolfa har fått ein heilt spesiell norsk-italiensk tone – ei blanding av fjellro og livsglede, raudvin og raudstrupe. Vi var med på ein fest der, som ikkje skal bli lett å gløyma. 

Edvard Vogt som var ein norsk, katolsk prest spela ei avgjerande rolle i omdanninga av det tidlegare nonneklosteret San Giuseppe i Tolfa til eit norsk-italienskt studiesenter. Han blei kjend for sitt arbeid med å avdekke politivold i Bergen på 1970- og 1980-talet. Han blei nærmast landsforvist frå Bergen av Bergens Tidende. I 1995 tok han initiativ til å etablere Centro Studi Italo-Norvegese a Tolfa, eit kulturelt og akademisk senter som fremjar samarbeid og kulturutveksling mellom Noreg og Italia.

Vogt samla ei gruppe menneske og organiserte kjøpet av det tidlegare klosteret, med hjelp frå lokale nøkkelpersonar. Senteret blei etablert som ei medlemsdreven forening med mål om å styrkje norsk og italiensk kulturutvikling. I dag fungerer det som eit levande knutepunkt for samarbeid, kulturutveksling, opplevingar og sosialt samvær.

Vi budde i eit hus som låg oppå den gamle bymuren i Tolfa. Det var eigd av ein professor emeritus i keltisk språk og litteratur ved UiO, og han blei ein god nabo. Han inviterte til kveldstreff med inkluderande,  filosofiske samtalar omkring religionar, om livet og om døden. Med raudvin i glaset og ein kongepuddel,  kalla Børre, ved sine  føter. Han var også  katolikk og poet. Slikt blir det mange refleksjonar og meiningsutvekslingar av.  Han blei også vår sjåfør til flyplassen på heimreisa – noko som i seg sjølv var eit lite eventyr.

Det vart tøffe espressoar på piazzaen, og rikeleg med raudvin frå bondens eigen vinkjellar. Livet smakte rett og slett annleis enn i Heiamyro.
Tolfa, som ligg i Lazio-regionen, byr på utsyn over dalar og åsar med olivenlundar og skog – berre eit steinkast frå Toscana. Ein kan ikkje anna enn å la seg forføra av landskapet.

Før me drog heimatt, vart det mykje kyss, klapp og klem. Eg fekk med meg heimelaga laurbærbladlikør av Lisa – den skal eg nyte på altanen på Husnes ein vakker dag, medan eg drøymer meg tilbake til Tolfa, den vesle fjellbyen som gav så mykje.

For det er noko med å reise vekk. Når du kjem heim att, ser du alt med nye auge – menneska, naturen, kvardagen. Kanskje er det difor me reiser, eigentleg: for å finne tilbake til oss sjølve, midt mellom fjell, olivenlundar og latteren frå gode vener.